شیوه(سبک) پارسی نام یکی از شیوه‌های معماری ایرانی است. شیوه ی معماری عهد هخامنشیان است که در واقع ادامه دهنده روش های معماری قرون هفتم و هشتم پیش از میلاد در ایران است که در این دوره به اوج شکوه و عظمت و تکنیک خود می رسد

کليه بررسي‌ها و کاوش‌هاي باستانشناسي حکايت از آن دارد که سابقه معماري ايران به حدود هزاره هفتم قبل از ميلاد مي‌رسد. از آن زمان تا کنون  پيوسته  اين هنر در ارتباط  با مسائل  گوناگون ، بويژه علل مذهبي، توسعه و تکامل يافته‌است.
معماري ايران داراي  ويژگيهايي  است که  در  مقايسه  با معماري کشورهاي ديگر جهان از ارزشي ويژه برخوردار است: ويژگيهايي چون طراحي مناسب ،  محاسبات دقيق، فرم درست پوشش، رعايت مسائل فني و علمي  در ساختمان ، ايوانهاي رفيع ، ستونهاي  بلند و بالاخره  تزئينات گوناگون که هريک در عين سادگي معرف  شکوه معماري ايران است.

درون گرايي (حفظ کرامت و احترام انسان)
نيارش (فن اجراي ساختمان)
خودبسندگي(استفاده از مصالح بوم آورد ايدري)
مردم واري (تبعيت از نيازها و ابعاد انساني)
پيمون (مدول)
پرهيزاز بيهودگي

شيوه پارسي (هخامنشيان) سده ششم پيش از ميلاد تا سده چهارم.
شيوه پارتي (اشکانيان و ساسانيان) سده چهام تا صدر اسلام.
شيوه خراساني (صفاريان، طاهريان، غزنويان و...) از ابتداي قرن چهارم تا پايان قرن چهارم.
شيوه رازي (سامانيان، سلجوقيان و خوارزمشاهيان) قرن پنجم تا اول قرن هفتم.
شيوه آذري (ايلخانيان و تيموريان) از اول قرن هفتم تا اول قرن دهم.
شيوه آملي (آمارد و طبرستان) و مرعشيان) سده پس و بعد از اسلام.
شيوه اصفهاني (صفويان، افشاريه، زنديه و قاجاريه) از اول قرن دهم تا اواسط دوره قاجاريه.
معماري معاصر (پهلوي، بعد از انقلاب ????) از اواسط دوره قاجاريه تا کنون
غربي‌ها براي  شيوه‌هاي  اسلامي نام‌هايي را  به کار  مي‌برند  مانند  شيوه‌هاي اموي و عباسي.


يكي از ويژگي هاي ايرانيان كهن و هنرمندان انها باور به تقليد درست بوده است كه آنرا بهتراز نوآوري بد  مي دانستند.  در واقع اين نوع تقليد برداشتي از روي منطق بوده است كه با شرايط زندگي سازگار باشد. آريايي ها چون مردمي  كشاورز بودند و در سرزميني آباد و خرم  زيسته بودند خويي آشتي جو و سازگار داشتند.
به گمان فراوان آريايي ها هنگام كوچ و گذر از كنار درياچه اروميه در برخورد با ارارتويي، از آن الگو گرفته و آنرا "برساو" كرده اند. مردم ايران هزاران سال پيش از چنين شيوه معماري پيروي مي كرده اند، چنانكه مردم ابيانه و افوشه ( در نظنز) كه نامي از ارارتو نشنيده اند چنين كرده اند.نمونه هاي اين الگو برداري هم در معماري و هم نيارش شيوه پارسي يافت مي شود كه دو نمونه از آنها "تالار ستوندار" و "كلاوه" ها است. البته ساخت تالار ستوندار با پوشش دو پوسته تيرپوش  پس از اسلام نيز دنبال شد. نمونه هايي از آن در مسجد جامع ابيانه، مسجد گزاوشت و مسجد ميدان دربناب يافت مي شود.

آثار مهم دوره پارسي

پاسارگاد 550 تا521 پ.م

اين مجموعه دربرگيرنده? ابنيه‌اي چون آرامگاه کوروش بزرگ، باغ سلطنتي پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصي، دو کوشک، آب‌نماهاي باغ شاهي، آرامگاه کمبوجيه، استحکامات دفاعي تل تخت، کاروانسراي مظفري، محوطه? مقدس و تنگه بلاغي است.



مهم‌ترين اثر مجموعه? پاسارگاد، بناي آرامگاه کورش بزرگ است که پيشتر مشهور به «مشهد مادر سليمان» بود. در سال ???? پس از پژوهش‌هاي باستان‌شناسي، هويت اصلي بنا به عنوان آرامگاه کوروش کبير مشخص شده‌است و چون گوهري در ميان دشت خودنمايي مي‌کند. اين آرامگاه حدوداً در ??? تا ??? قبل از ميلاد از سنگ آهکي به رنگ سفيد ساخته شده‌است. بناي آرامگاه ميان باغ‌هاي سلطنتي قرار داشته و از سنگ‌هاي عظيم، که درازاي بعضي از آن‌ها به هفت متر مي‌رسد،، ساخته شده‌است.

کاخ آپاداناي شوش در زمان داريوش اول در حدود سال‌هاي ??? تا ??? قبل از ميلاد و به دستور او بر روي آثار و بقاياي عيلامي در شوش بناشد. ديوارهاي اين کاخ از خشت با نماي آجري و ستون‌هاي آن از سنگ است. ديوارهاي داخلي آن با آجر لعاب‌دار پوشيده شده‌بود و داراي نقش‌هاي سربازان گارد جاويدان، شير بالدار و گل نيلوفر آبي بوده‌است. بخش‌هاي مهمي از اين کاخ در زمان اردشير اول (??? پيش از ميلاد) دچار آتش‌سوزي شد و در زمان اردشير دوم (??? پيش از ميلاد) بازسازي شد


تَختِ جَمشيد يا پارسه که در شهرستان مرودشت در شمال استان فارس واقع است، نام يکي از شهرهاي باستاني ايران است که طي ساليان پيوسته، پايتخت مجلل و تشريفاتي امپراتوري ايران در زمان امپراتوري هخامنشيان بوده‌است. در اين شهر باستاني، مجموعه کاخ‌هايي به نام تخت جمشيد وجود دارد که در دوران زمامداري داريوش بزرگ، خشايارشا و اردشير اول بنا شده‌است و به مدت حدود ?? سال، مرکزي براي برگزاري مراسم آييني و جشن‌ها مخصوصاً نوروز بوده‌است.

نام تخت جمشيد در زمان ساخت «پارسَه» به معناي «شهر پارسيان» بود.
 يونانيان آن را پِرسپوليس (به يوناني يعني «پارسه‌شهر») خوانده‌اند.
در فارسي معاصر اين بنا را تخت جمشيد يا قصر شاهي جمشيد پادشاه اسطوره‌اي ايران مي‌نامند.

کتيبه بزرگ داريوش بزرگ بر ديوار جبهه جنوبي تخت جمشيد، آشکارا گواهي مي‌دهد که در اين مکان هيچ بنايي از قبل وجود نداشته‌است.
وسعت کامل کاخ‌هاي تخت جمشيد ??? هزار متر مربع است.

ورود سکو، دو پلکان است که روبروي يکديگر و در بخش شمال غربي مجموعه قرار دارند که همچون دستاني است که آرنج خويش را خم کرده و بر آن است تا مشتاقان خود را از زمين بلند کند و در سينه? خود جاي دهد. اين پلکان‌ها از هر طرف ??? پله‌? پهن و کوتاه(به ارتفاع ?? سانتيمتر) دارند. بر خلاف عقيده? بسياري از مورخين که مدعي بودند ارتفاع کم پله‌ها به خاطر اين بوده که اسب‌ها نيز بتوانند از پله‌ها بالا بروند، پله‌ها را کوتاهتر از معمول ساخته‌اند تا راحتي و ابهت ميهمانان (که تصاويرشان با لباسهاي فاخر و بلند بر ديوارهاي تخت جمشيد نقش بسته) هنگام بالا رفتن حفظ شود. بالاي پلکان‌ها، بناي ورودي تخت جمشيد، دروازه بزرگ يا دروازه? خشايارشا يا دروازه ملل، قرار گرفته‌است. ارتفاع اين بنا ?? متر است. اين بنا يک ورودي اصلي و دو خروجي داشته‌است که امروزه بقاياي دروازه‌هاي آن برجاست. بر دروازه? غربي و شرقي طرح مردان بالدار و بر طرح دو گاو سنگي با سر انساني حجاري شده است‌. اين دروازه‌ها در قسمت فوقاني با شش کتيبه? ميخي تزيين يافته‌اند. اين کتيبه‌ها پس از ذکر نام اهورامزدا به اختصار بيان مي‌کند که: «هر چه بديده زيباست، به خواست اورمزد انجام پذيرفته‌است.»
دو دروازه خروجي يکي رو به جنوب و ديگري رو به شرق قرار دارند و دروازه جنوبي رو به کاخ آپادانا، يا کاخ بزرگ بار، دارد.